Добро Пожаловать на Форум комнаты БАКИНСКАЯ_ВИКТОРИНА

Информация о пользователе

Привет, Гость! Войдите или зарегистрируйтесь.



Мамед Араз

Сообщений 1 страница 18 из 18

1

Был этот мир со мной и без меня
Народному поэту Азербайджана Мамед Аразу исполнилось 70 лет

Эта статья о народном поэте Азербайджана Мамед Аразе - не только глубокое почитание таланта и дань его творчеству, но и своеобразное напоминание “забывчивым” издателям о том, что М. Араз не нуждается в представлении широкой публике, он нуждается в другом - чтобы его не только помнили, но и c должной заботой отнеслись к изданию его творческого наследия. Его детище - стихи достойны особого внимания. Внимания, которым так обделены многие талантливые люди, отдавшие творчеству не только долгие годы жизни, но и здоровье. Внимания, которое необходимо им при жизни...

Можно с уверенностью сказать, что в Азербайджане немного поэтов, принятых народом и ставших частью их души.
Мамед Араз - это имя известно во всех уголках Азербайджана. Внешне его биография, в сущности, ничем не примечательна, однако за ней скрывается человек большого таланта, поэзия которого пронизывает всю суть человека, проникая в самые глубинные его уголки. Читаешь “живые”, грациозные и вместе с тем простые, искренние, человечные, наполненные житейской мудростью и глубокой философичностью стихи М. Араза и чувствуешь, что они созвучны твоим мыслям, убеждениям, взглядам. Что это? Духовное родство или же умение поэта найти свой “путь” к сердцу читателей? Ответы на эти вопросы легко найти в поэтических строках народного поэта Азербайджана Мамед Араза.

Коль Родина сыном
меня назовет,
И на скалах ее быть
травинкою рад,
Без этой земли сир и
пуст небосвод,
И жизнь моя сплошь
листопад, листопад.

Поэзия М. Араза получила признание не сразу. Член Союза писателей Азербайджана с 1957 года, он отметил свое 70-летие. За плечами большой творческий путь, полный веры, надежды, его книги, изданные не только на Родине, но и далеко за ее пределами. Мамед Араз большой поэт, тонкий лирик, мастерски владеющий палитрой стиха. Возможно, именно эта внутренняя сила и позволяет поэту Мамед Аразу справиться с тяжелым недугом. Заурядная личность давно бы сломилась, подчинилась злой судьбе, однако в душе поэта клокочет настоящий бунт против тяжелого недуга, и эта мятежная душа не позволяет ему бездействовать. Зная, что жизнь способна восторжествовать над увяданием, старостью, он продолжает жить и творить, записывая свои стихи мелким, еле разборчивым почерком. И все, что выходит из-под пера Мамед Араза, бережно хранится его женой Гюльханум, которая всегда рядом, готовая в любую минуту помочь, понять, поддержать. Невозможно стереть из памяти его взгляд - сильного, умного и проницательного человека, передающий состояние его п
оэтической души, взгляд, обращенный к той единственной, с которой связывают не только долгие годы совместной жизни, но и та, незримая нить духовного родства.
Как мы уже отмечали, путь Мамед Араза в поэзию был нелегким. Он впервые попробовал свои силы в поэзии еще в 10-м классе. С годами, обретая себя и накапливая значительный багаж литературных знаний, он становится самобытным поэтом, со своим мироощущением и мировоззрением.
“Никто не скажет о поэте лучше, чем его стихи. Можно говорить о каких-то характерных, определяющих чертах, подкрепляя сказанное цитатами. Но всегда остается риск быть однозначным, обеднить, раздробить”, - эти слова известного азербайджанского поэта-переводчика Сиявуша Мамедзаде - лучшая характеристика творчества Мамед Араза.
Стихи “Пою Аракс”, “Дорога жизни”, “400 весен”, “Ложь”, “Вопрос”, “Огонь”, “Высохший родник”, “Зимний вечер”, “Завещание”, “Самеду Вургуну”, “Друзьям”, “Читателю”; книги “Книга моего отца”, “Каменный век” покоряют своей искренностью, свежестью и глубиной.
Любовь к жизни, к настоящему проходит через все его творчество. Не случайно так много стихов - и притом самых радостных - приникнуты бодрым настроением. О чем бы ни писал поэт, его увлеченность, темперамент, удивительная моральная стойкость и духовное единство захватывают читателя, втягивая в свою поэтическую орбиту. Видимо, именно эти черты характера Мамед Араза имел в виду известный азербайджанский поэт, ныне покойный Тофик Байрам в своем стихотворении “Исповедь”.

Горел бы, как Мамед Араз,
Чья муза - как разбитый саз,
Но - с силой целого оркестра,
Заворожившего окрестность...

А лирико-философские стихи поэта “Я так жил”, “Надпись над родником”, “Признание”, “Меж двух друзей”, “Коль Родина сыном меня назовет”, “Был этот мир со мной и без меня!”. Сколько в них самого сокровенного, мамедаразовского, лично пережитого поэтом, и одновременно сколько общечеловеческой доброты и сердечного тепла, которых ныне так не хватает на нашей планете. Лирический герой Мамед Араза - человек деятельный, страстно откликающийся на жизнь. Во многих стихах поэт решает нравственные проблемы, призывая к личной ответственности перед Родиной, временем, народом. В его поэтике причудливо сливаются традиции народной, классической восточной и современной европейской поэзии, его лирика чрезвычайно разнообразна и жанрово и тематически, его стихам присуще все то, без чего немыслима настоящая поэзия. Палитра его стихов - неброская, избегает красочности, предпочитая мягкие полутона. Каждая строка, каждое слово Мамед Араза - это мудрость, философия, не обретенные потом, а наделенные самой природой. Он безыскусно раскры
вает перед нами душу, как бы вовсе не заботясь о произведенном впечатлении. Не каждому поэту дано это умение - сопереживать, принимая чужие радости и горести как свои собственные. Возможно, именно эта обнаженность мысли, поиск нового слова и позволили Мамед Аразу, его поэзии перешагнуть пределы Азербайджана. Его стихи переводились на русский, украинский, белорусский, грузинский, польский, испанский, французский языки, его лирика пришлась по душе турецкому и иранскому читателю. Если поэзия максимально искренняя, теплая и нежная, она одинаково понятна и восточному, и западному читателю. А если поэзия настоящая, то она вызывает отклики не только читателей, но и истинных ее знатоков далеко за пределами Родины.
Мамед Араз - сильный мастер слова. У него, как и у Физули, Сабира и Вагифа, свой язык, свой стиль. Он не употребляет иноязычных слов. Свои стихи он создает на чистом азербайджанском языке. Его слова - это слова, идущие из сердца народа. Его стихи так же, как и народные слова и пословицы, столь же убедительны, его изречения отшлифованы и отполированы, и поэтому они очаровывают читателей, находя путь в их сердца и становясь популярными. “Выражая свои мысли, свое сердце, Мамед Араз никогда не сходил с избранного пути. Он никогда никому не подражал и никогда не исполнял чье-либо желание”, - пишет в иранском издании “Варлыг” Джавад Хеййат.
Эти строки важны для нас не только оценкой творчества поэта, но и выраженной в них мыслью о том, что составляло в глазах иранского критика основную сущность поэзии Мамед Араза, залога ее роста и процветания. Вопреки политическим и идеологическим барьерам, произведения Мамед Араза стали находить все более живой отклик и в сердцах турецких читателей, неся им свет правды об Азербайджане, высокий гуманизм и веру в победу разума над силами зла. В статьях же турецких критиков, пожалуй, как нигде ощутима увлеченность творчеством азербайджанского поэта и стремление заразить ею своих читателей. Отсюда и удачная передача ими существа содержания и стиля поэзии М. Араза.
“Мамед Араз своими отважными стихами вышел на литературную арену, отражая насущные проблемы своего народа и Родины, подвергая резкой критике недостатки, став примером для молодых, начинающих поэтов... Каждая строка поэта заставляет человека глубоко задумываться, его содержательные стихи проникновенны, оставляющие глубокий след в душе. Поэтому я счел оставить стиль его как есть, знакомя турецких читателей с достоинствами оригинала”, - говорится в предисловии турецкого исследователя Сейфетдина Алтайлы к книге стихов Мамед Араза на турецком языке.
В этих словах чувствуется не только увлеченность поэзией Мамед Араза, силой ее пламенных строк, но и стремление “заразить” ею (поэзией) турецких читателей, бережно передавая ее суть и стиль.
Живую заинтересованность поэзией Мамед Араза мы наблюдаем и в статье другого турецкого критика Ибрагима Боэзеля: “В стихах Мамед Араза вместе с богатством чувств ощущается и анализ глубинной тематики. Это приводит к созданию моста между прошлым, настоящим и будущим”. Далее, продолжая свою мысль, он пишет: “Мамед Араз никогда не расстается с Аразом (рекой), она - основа его стихов: это его грусть, радость, слезы. Для него - это Ширин, Лейли, саз, глас, и, наконец, его жизнь, его мир”.
В большинстве своем турецкие критики, писавшие (впервые читателей Турции с творчеством поэта познакомил Мамед Аслан) о Мамед Аразе, проявив искренний интерес к его художественной и национальной самобытности, оценив психологическую правду, человечность, дышащую в его стихах, признали в нем талантливого поэта еще в советское время.
Творчество Мамед Араза вызывает интерес не только у восточного, но и у западного читателя. Как мы уже отмечали, его стихи переводились и в европейских странах. Так, в предисловии к российскому изданию книги Мамед Араза “Книга моего отца” российские критики следующим образом высказывают свое мнение о его поэзии: “Во многих стихах поэт решает нравственные проблемы, призывая к личной ответственности перед временем и народом”. В предисловии к другому изданию книги “Пою Аракс” на русском языке с большой убедительностью раскрывается поэтическое мастерство Мамед Араза словами: “Стихи известного азербайджанского поэта М. Ибрагима (Мамед Араза) покоряют своей юношеской свежестью, задором, хотя автор не так уж молод. О чем бы не писал поэт - его увлеченность, темперамент, захватывающий читателя, вихрь образов и ассоциаций втягивают в свою орбиту”.
Во многих произведениях Мамед Араза его гуманизм непосредственно связан с реальными историческими условиями и событиями действительности. Такова его поэма “Баллада про Холм Славы”. В статье украинского переводчика Романа Лубкиевского рассказывается об истории создания этой баллады, написанной под впечатлением посещения Мамед Аразом Холма Славы в Украине. В этой поэме с большой художественной силой развивается главный жизненный мотив - борьба, а также достигается полное равновесие художественной правды и чувства глубокой человечности, столь ценимого самим поэтом в искусстве.
Определяя значение произведений М. Араза для литературных связей, надо сказать, что его творчество в полную меру раскрыло иноязычным читателям не только духовную силу и масштаб его таланта, но и обогатило их новыми представлениями о культуре и жизни азербайджанца, его гуманизм и широту понимания им глобальных проблем современности. Подтверждение справедливости этой оценки мы находим и в статье азербайджанского писателя Акрама Айлисли: “Мамед Араз - сын нашей азербайджанской поэзии. Он сам знает это. И потому дорожит своим именем поэта и бережет его, оберегая тем самым кровные интересы родной музы... Говорят, что подлинный поэт в чем-то походит на свою Родину. И он на свою Родину очень похож, у них много общего”. Схожесть Мамед Араза с Родиной даже в испытаниях судьбы. Так уж случилось, что трагические дни войны в Карабахе совпали с ударами судьбы в жизни самого поэта - тяжелым недугом. Однако ни ему, ни его Родине не изменяют удивительная стойкость, внутреннее противостояние и жизнеутверждающее начало, позвол
яющие им жить в полную силу, невзирая на тяжелые испытания судьбы.
Рассказ о Мамед Аразе был бы неполным, если бы мы завершили его только должной оценкой его творчества. Поэтому завершим его и признанием того, что о поэзии Мамед Араза, получившей широкую известность, “не спорят”, ее понимают, и, что гораздо важнее, читают и любят, потому что, как говорит сам поэт:

Все, что писал, -
диктовано душой,
Пускай не все одобрено
другими.
Но весь мой труд и весь
мой путь земной
В честь Родины,
во славу и во имя.

0

2

Азербайджанский народ понес тяжелую утрату. 1 декабря 2004 года на 72-м году жизни скончался видный представитель азербайджанской литературы, лауреат Государственной премии, народный поэт Мамед Инфил оглу Ибрагимов (Мамед Араз).

Мамед Араз родился 14 октября 1933 года в селе Нурс Шахбузского района. Окончив здесь среднюю школу, он получил высшее образование в Азербайджанском педагогическом институте. По окончании учебы, в 1954 году Мамед Араз приступил к трудовой деятельности в качестве учителя средней школы в родном селе, после чего переехал в Баку и стал работать уполномоченным в Главном управлении печати при Совете Министров Азербайджана. В 1959-1961 годах являлся слушателем Высших литературных курсов при Союзе писателей в Москве. Впоследствии работал ответственным секретарем, заместителем редактора и редактором в редакциях выходящих в Азербайджане различных журналов и газет. С 1974 года до конца жизни он являлся главным редактором журнала “Азербайджан тебиети” (“Природа Азербайджана”). Долгое время руководил отделением поэзии Союза писателей.

Полувековое литературное творчество Мамеда Араза составляет одну из ярких страниц азербайджанской поэзии ХХ века. Произведения поэта, воспевающие формировавшиеся столетиями высокие духовные ценности нашего народа, во многом способствовали воспитанию наших граждан в боевом и патриотическом духе. В его поэзии, характеризующейся народностью, национальным колоритом, плавным языком и гармоничностью, царит гражданский дух. Написанные поэтом образцы поэзии отличаются самобытностью, оригинальностью и художественными достоинствами.

Творчество Мамеда Араза сыграло особую роль в формировании и становлении в Азербайджане независимого мышления. Он был истинно народным поэтом, представителем азербайджанской интеллигенции, осознающим свою ответственность перед народом, обществом, перед нашей национальной государственностью.

Воспевавший поэтическим языком в своих произведениях живописную природу Азербайджана Мамед Араз сыграл важную роль и в пропаганде вопросов охраны этой восхитительной природы, своими стихами и публицистикой внес вклад в это важное дело.

Произведения поэта изданы в переводе на языки других народов. А благодаря художественным переводам Мамеда Араза азербайджанские читатели получили возможность ознакомиться с целым рядом образцов мировой литературы.

Литературная деятельность Мамеда Араза получила высокую оценку. Он удостоен почетных званий “Заслуженный работник культуры”, “Народный поэт”, Государственной премии, получил высшую награду независимой Азербайджанской Республики – орден “Истиглал”.

Светлая память о Мамеде Аразе, видном поэте, истинном гражданине и прекрасном человеке, будет вечно жить в сердце нашего народа.

Аллах рехмет элясин!

0

3

Memmed Araz Naxcivan  MR  SHahbuz rayonunun Nurs kendinde dogulub boyuyub.  Nurs daglarin arasinda yam yashil bir kenddir. O tebietde boyuyen her kes shair olmaliydi mence.

Ama niyese tek Memmed Araz cixdi)

0

4

Ayağa dur Azərbaycan !!!
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Nə yatmısan qoca vulkan, səninləyəm !
Ayağa dur. Azərbaycan, səninləyəm !
Səndən qeyri,
biz hər şeyi bölə billik.
Səndən qeyri,
Biz hamımız ölə billik.
Bu Şəhriyar harayıdır,
Bu Bəxtiyar harayıdır.
Ayağa dur Azərbaycan!
Bunu bizə zaman deyir,
Məzarından baş qaldıran baban deyir:
- Nər oğlu nər səninləyəm!
Səninləyəm silah tutan,
kulung tutan , yaba tutan,
Kösöy tutan nişanlı ər səninləyəm!
Səninləyəm qız atası,
Hanı nərən , hanı səsin?
Hani andın?
Yoxsa sən də yatmışlara, batmışlara,
Qeyrətini satmışlara xırdalandın?
Gözünü sil vətən oğlu,
Ayağa qalx!
Üfüqünə bir yaxşı bax,
Sərhədinə bir yaxşı bax,
Sərhədinin kəməndinə bir yaxşı bax!
Dur içindən qorxunu boğ,
Ölümünlə qalımını ayırd elə.
Dur içindən dovşanı qov,
Dur özünü Boz Qurd elə!
Varım - yoxum səninləyəm,
Azım - çoxum səninləyəm,
Şirin yuxum səninləyəm
Yıxın məni söz atından, -
Atın məni tank altına,
Əzin məni xıncım - xıncım,
Kəsmir əgər söz qılıncım.
Didin məni didim - didim,
Atın məni tank altına.
Qundaqdakı bir körpəni xilas edim.
Səninləyəm,
Sözü qəmli, özü dəmli
rəhbər adam!
1918 -də vuruşurdu
danışmirdı rəncbər atan,
rəncbər atam!
Oyat bizi ey yaradan səninləyəm !
Ya birmərrə yatırt bizi,
Ya birmərrə oyat bizi.
Ya yenidən yarat bizi!
Ey yaradan, səninləyəm!
Səninləyəm yatmış vulkan.
Səninləyəm!
Ayağa dur Azərbaycan,
Səninləyəm!

0

5

Azərbaycan (Məmməd Araz)
VikiMənbə saytından
(Azərbaycan səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)
Jump to: naviqasiya, axtar

Azərbaycan - qayalarda bitən bir çiçək ,
Azərbaycan - çiçəklərin içində qaya .
Mənim könlüm bu torpağı vəsf eyləyərək ,
Azərbaycan dünyasından baxar dünyaya .
Azərbaycan - mayəsi nur , qayəsi nur ki ,
Hər daşından alov dilli ox ola bilər .
<Azərbaycan> deyiləndə ayağa dur ki ,
Fizulinin ürəyinə toxuna bilər .
Oğulları Kür gəzdirər biləklərində ,
Oğulların göz atəşi gözəl əridir .
Azərbaycan səhərinin bəbəklərində
Qütb ulduzu , dan ulduzu gözəlləridir .
Tariximə qara xətlə hicri , miladi !
Qılıncların qn ağziyla yazılmadımı !
Babaların boz çöllərə bənzər muradı
Qızıl bayraq dalğasından yaz almadımı  !
İllər olub - kürələrdə dəmir olmuşuq .
Sərhədlərdə dayanmışıq küləkdən ayıq .
Od gölündə , buz gölündə gəmi olmuşuq ,
Biz Bakının ilk səadət carçılarıyıq .
Min illərlə zülmətlərə yollar açıqdı ,
Dalğalandı Sabirlərin ümman dünyası ,
Azərbaycan qatarı da yollara çıxdı ,
Dağılanda qoca şərqin duman dünyası .
Azərbaycan - mayası nur , qayəsi nur ki ,
Hər daşından alov dilli ox ola bilər .
<Azərbaycan> deyiləndə ayağa dur ki ,
Ana yurdun ürəyinə toxuna bilər !!!

0

6

Bəzi şairlərə
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Az tərif axtarın , az şöhrət gəzin
Əsər yaratmayır giley , danişiq .
Cinayət deyil ki , düşünək bizim ,
Coxumuz bir dahi doğulmamışıq .

Çinsiz , rütbəsiz də batmayaq yasa ,
Əsgər şərəfiylə yaşayaq da bir ,
Hamı döyüşlərdə general olsa ,
Daha generallıq kimə gərəkdir ?!

Məmməd Araz 1964 .

0

7

Tarixçi alimə
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Çox da tərifləmə bu qalaçanı ,
Babalar adından danışma çox da .
Kimin əlindəydi onun açarı ?
Yazanı qalmayıb , biləni yoxdu .

Zaman nə zamandı , kimdi qorunan ?
Hər daşda hənir var - ayağa qaldır .
O kərpic qocanın yapış qolundan ,
Bəlkə hər divarın özülü qandır ?

Tarıx əlifbası daşdan başlanar ,
Əl dəydi : yumşalır , göyərir indi .
Başdı - daş olubdu , daşdı baş olub -
Bunları seçmək də hünərdi indi .

Tarixə dəyməsin yalan barmağı
Haqqım yox quşun da haqqını danam .
Mən öz keçmişimdə heykəl yonmağı
Alnına yazdıran oğullardanam ......

Bir daşa tarixim yazılıbdısa ,
Düz oxu , qoy olsun ikicə kəlmə .
Genişdi - geniş yaz ,
Qısadı qısa ;
Üstündən götürmə , üstünə gəlmə .

Dilimin ətrindən dili kallaşan ,
Təzə dil axtaran dillərdən qorun .
Dünənki tarixi bugünkü daşa
Yamayıb basdıran əllərdən qorun !

Bu qala bəlkə bir əsrin günahı ...
Hər şamda min gözün yağı yanıbdı .
Qalaça küncünə qısılan şahın
Xalqı palçıq kimi tapdalanıbdı .

Çox da tərifləmə bu qalaçanı ,
Axtar dünənimdə bu günü axtar .
Kimin əlindəydi onun açarı ?
Axtar , bu birinci düyünü axtar .....

0

8

Vətənsiz məhəbbət
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Gözdən gözə axan odla yaxınlaşdıq ,
O da sevdi ,
Mən də sevdim ,
Nə gizlədim ....
Qanunların hasarını vurub aşdıq .
Sərhədlərin qıfılını qırıb aşdıq ,
Durduq bir yol ayrıcında .
Bir ürəyin ilk yazına gedən yolun ,
Bir ürəyin ilk yasına gedən yolun .
Məhəbbətdə yalvarış da demə varmış ;
Sevən qəlbi yalvarış da ucaldarmış ;
" Həyatımı - sən gül desən - gül edərəm ,
Sən kül desən - kül edərəm .
Ömrüm boyu qədəminə səpələrəm ;
İstəmirəm dünya mənə qızıl olsun ,
İstəyirəm bir qaragöz qızım olsun .
Gözlərinə od gətirim sizin eldən .
Sizin eldən ona ədəb gətirm ,
Sizin elin dibincə dəb gətirim .
Gedim sizin bulaqlardan içim gəlim ,
Özümə bir Leyli donu biçim gəlim .
Fəqət getmə , getmə " --- dedi .
" Sənin kimi bir qaragöz ərim olsun ,
Məclislərdə mənim qoşa yerim olsun ,
Gündoğanla günbatanın arasında -
Avropanın harasında , harasında -
Yol deyirsən - bağlatdırım .
Çay deyirsən - qurutdurum .
Dağ deyirsən - uçurtdurum .
Sənə qədim şərq qalası ucaltdırım .
Fəqət " getmə -getmə " --- dedi .
Mən duruxdum .
Aramızdan bir xətt keçdi .
Məhəbbətin görmədiyi sərhəd keçdi .
Dedim yaxşı - bir azacıq möhlət mənə .
Bu mohnəti dəf etməyə möhnət mənə .....
...... Dedim yaxşı - " tutaq indi mən qalası ;
Sən də tikdin möhkəm sevgi qalası ;
Mən məhəbbət fatehiyəm bu qalada .....
Qəlbim deyir " Ay yad eldə qalan adam ,
Boğuluram , hava gərək bicə udum -
Küləyinin tamı gələ ana yurdun "
Qəlbim deyir : " bir içim su...... bircə gilə
Araz suyu atəşimə tövhə gələ "
Qəlbim deyir :
"Hörümçəyin yerişindən titrəyər bu qala tağı
Özülündə vətən daşı yoxdu axı ......
Bürü vətən buluduna qalamı sən .
Ürəyini nahaq oda qalama sən ..... "
O tutuldu , o qaraldı , doluxsundu ;
Elə bil ki su sənəyi suda sındı ;
Su alışdı , su danışdı saxsılara ,
Saxsılar da haray sldı ağ sulara :
" Bir qəribə könül açdım ,
Ağlıma nə ağıl gəldi ?!
Onun vətən məhəbbəti
Məhəbbətdən ağır gəldi ..... "

Məmməd Araz . Paris - Bakı 1970 .

0

9

O gözlərə baxmaram
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Bu gün sənin hər gözündə bir gülüş ,
Biri çılğın , biri tutqun , bürkülü ...
Baxışlara yad baxışlar bükülü ,
İnnən belə o gözlərə baxmaram .

Qəza gəldi , əsa gəldi deyirlər ,
Əhdini də düyçələyər iy əllər ,
Bir çalada donan suya əyilləm ,
İnnən belə o gözlərə baxmaram .

İki görüş bir baxışda görüşdü ,
İki ilmə bir yanlışda görüşdü ,
Doğru sözüm aldanışla görüşdü ,
İnnən belə o gözlərə baxmaram .

Haray , durnam , qatarımı itirdim !
Havar çəkdim , havarımı itirdim ,
Dalğasında avarımı itirdim ,
İnnən belə o gözlərə baxmaram .

İsmi dönuk , son tufanım olsa da ,
Son ümüdüm , son gümanım olsa da ,
Gündoğanım , günbatanım olsa da ,
İnnən belə o gözlərə baxmaram .

Məmməd Araz 1980 .

0

10

Bir qəbir yanında
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Birdən elə bil ki ,
bir səseşitdim ,
Bilmədim mənası : alqış ya qarğış ,
Bayaq üzərində oturduğum daş
Sən demə bir uçuq məzar daşıymış .

Diksinib ayıldım dalğınlığımdan ,
Gördüm ki bir çiçək üzümə baxır .
Bir istək boylanıb yer lağımından
Həmsöhbət istəyir Xəyyamsayağı .

Nə vaxtsa eləcə çiçəkmişəm mən ,
Nə vaxtsa beləcə insanmış o da .
Çiçəklər insanın təbəssümündən ,
Daşlar qəzəbindən göyərir orda ...

Hardasa özündən ayrılır insan ,
Nə vaxtsa qayıdır , tökülən dolur .
Fəqət nə əbədi ayrılığından ,
Nə də dönüşündən xəbəri olur .

Məmməd Araz . Şuşa , avqust 1970 .

0

11

Məndən ötdü, qardaşıma dəydi
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Məndən ötdü, qardaşıma dəydi.

Ey daşlaşan, torpaqlaşan
ulu babam,
Bu günümdən dünənimə uzaqlaşan,
ulu babam,
Küləkləşən, dumanlaşan ruhunla sən
Ayağa dur səninləyəm !
Səs getməyən,
əl yetməyən
Qədim tarix dərəsindən
Səs ver mənim səsimə san:
Sənə gələn, səndən ötən
nəydi belə?
Səndən ötüb qardaşına dəydi belə?!
Bununlamı neçə dəfə
Ata-oğul qardaş hissi haçalandı,
Bir şəhərin,
Beş qardaşın xanlığına parçalandı ?!
O zamanmı bitdi bizim dilimizin
"sənin", "mənim" qabarı da?
O zamanmı bitdi bizim dilimizin
"Haralısan" damarı da?....
Səninləyəm, ulu babam?
Bu məsəli kimdi yazan?
Hansı soysuz ata idi,
Ataların imzasını
Çəkib ona möhür basan?!
Adınızı dastanlardan oğrayaram,
Ruhunuzu qıyma qıyma doğrayaram,
Qara Çoban,
Ulu Babək,
Dəli Domrul ,
Ey Xan Eyvaz ,
Giziroğlu Mustafabəy .
Əgər ki , siz
Bu məsələ qol çəkdiniz !
Sonra , sonra hansınızsa
Xalqa gələn bir qəzadan
Öz başını yana əydi ,
O qəza bir topa dönüb
Səttərxanın tifaqına
yaman dəydi ,
Məndən ötdü !...
Məndən ötdü !....
Sevincə bax , qeyrətə bax !
Bunu yazan xilqətə bax !
Məndən ötdü ...
Qulağımdan getmir bu səs ,
Zərbələri qardaşına ,
Sirdaşına ötürən kəs
Elə bil ki bax bu gecə
Qulağımın dibindəcə
Xətainin süqutuna qəh - qəh çəkdi .
Sonra , sonra
Səhərəcən başına yüzqədəh çəkdi .
O qəh- qəhin dalğasından ,
O məstliyi baş fırladan
Havasından qopan daşdı ----
Azərbaycan torpağında
Araz boyda şırım açdı .
Məndən ötdü .....
Bunu dedi Şəki xanı ,
Bunu dedi Bakı xanı ,
Bunu dedi İbrahim xan ,
Fətəli xan , Kəlbəli xan .....
Qəza ötsün - məndən , - dedi ;
Ötən kimi << mən - mən >> dedi ;
<< Mən - mən >> dedi bir ölkədə
Nə qədər xan .
Onlar mən- mən deyən yerdə
Sən olmadın Azərbaycan !
Səni səndən alıb belə
Yüz illərlə uyutdular ,
Səni səndə ələdilər .
Səni səndə üyütdülər .
Dibək oldun öz duzunla ,
öz daşınla .
Ögey oldun ,
doğma , ekiz qardaşınla ---
Məndən ötdü deyənlərin qeyrətindən ,
Namusunu yeyənlərin qeyrətindən !
Ey daşlaşan , torpaqlaşan ulu babam !
Bu günümdən dünənimə uzaqlaşan ulu babam !
Ayağa dur !
Dəfn etdiyim məsələni
Başdaşına
Bir təəssüf xatirəsi yazıb , yondur :
Səndən ötən mənə dəydi ,
Məndən ötən sənə dəydi ,
Səndən ,məndən ötən zərbə
Vətən , Vətən , sənə dəydi .......

0

12

Məni inandırma
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Məni inandırma

Tutarlı söz gəzmə özünü yorub ,
Məni bilirsən ki , aldatmaq asan ...
Desələr : " Ay səni qonaq çağırıb ,
Marsla evlənəcək " inanasıyam .

Desələr göyləri şum eləyiblər ,
Günəşdən su alıb suvaracaqlar ;
Vallah , bu yalanı doğru deyiblər ,
Vallah , olasıdır bu olacaqlar .

Deyirsən , " qorxum yox qorxularımdan ,
Özünə də yadsan , yadın da mənəm " .
Gözünü yumdunmu - yuxularında ,
Gözünü açdınmı - yanında mənəm .

Dilinin ucundan tökülənləri
Qaytarıb dilinin dibində əksən ,
Bir yarpaq istisi tapsa əllərin ,
Bir insan kölgəsi itirəcəksən .

Nə yaxşı çox sözə qəlbim inanır ,
Nə yaxşı ürəyim hələ uşaqdır .
Hardasa qəlbimin bir damla qanı -
Riyadan , çamırdan , lildən uzaqdır .

Baxma bu dənizə üzü düz kimi ,
Çölünü içinə bükən nəhəngdi .
Mən də ilk baxışda o dəniz kimi .....
Hamarım , tumarım görünəcəkdi .

Düz sözdür dünyada hər sözdən baha ,
Ocaq halaldırsa mən yanasıyam .
Yalanı yalana bələmə nahaq ,
Onsuz da nə desən inanasıyam ....

0

13

Şair nə qazandın?
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Şair nə qazandın?

Şairəm eşqim də öz qəlbim kimi mərdanədir . Vahid . .

Yalan yalmanına əli dəymədi ,
Üzəngi bassa da tərifçi çapar ,
Baş da əydirmədi , baş da əymədi .
Dili dil açmadı ağlından qabaq .

Mən onu görmüşdüm nurani çağda ,
Qızıla sarınmış yumaq kimiydi .
Mən onu görmüşdüm pirani çağda ,
Uşaqdan da uşaq , uşaq kimiydi .

Sınardı , deməzdi ürəyim sınıb .......
Yerə də , göyə də halaldı andı .
Manat əvəzinə əlyazmasını
Aca - yalavaca bağışlayandı .

Qəlbində bir işım Məcnun gümanı ,
Dəminə dəmkeşdi qəmi də hərdən .
Azanda , çaşanda öz ünvanını
Dönüb soruşardı sürücülərdən .

Mən onu görmüşdüm ürəyi güzgü ,
Palıd gövdəsinə bənzəri vardı .
Mən onu görmüşdüm üzülü , üzgün .
Büdrəsə qarışqa tapdalayardı .

Onu görməmişdim o illərdə ki ,
Xəyanət yorğandı mərdanəliyə ,
Zaman da ikili , zaman da iki ,
Zaman da yorğandı mərdanəliyə .

İnsana qanaddı adi həvəs də ,
Həvəsi gözündə qalanlar azmı ?
Məhbəs də , qəfəs də , həbs də , qəsd də
İnsan mərd olanda həddini aşmır .

Ağ yola səslərdi istəklər onu ,
Mərdin söykənəyi qayadı , dağdı .
Mərdanə olmasa küləklər onu
Qatıb yarpaqlara aparacaqdı .

Mən onu görmüşdüm ürəyi güzgü ,
Mən onu görmüşdüm üzülü , ügün ;
Heç onu görmədim hüzünlü , küsgün ;
Şair nə qazandın mərd olmağınnan ?

0

14

Salamat qal
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Salamat qal

Ey dəvə yal , düşdüm daha belindən ,
Ovsar cığır , çıxdın daha əlimdən ,
Balam çiçək , bir də öpüm telindən
Salamat qal ,
Salamat !

Duz axtaran körpə cüyür balası
Ağ daşlara körpə cığır salası ....
Qayaların su saxlayan çalası ,
Salamat qal ,
Salamat !

İldırımlar buludların pələngi ,
Paslanacaq mənsiz şimşək üzəngim .
Eh , ya qismət , a şəlaləm , a cəngim ,
Salamat qal ,
Salamat !

Bulaq gördüm - uşaq kimi ərköyün ,
Məni gəzər məndən qaçan ürkəyim .
Salamat qal bu dağlarda ürəyim .
Salamat qal ,
Salamat !

0

15

Hər arzu hər istək nəğməyə dönüb
VikiMənbə saytından
Jump to: naviqasiya, axtar

Hər arzu hər istək nəğməyə dönüb
Səslənə bilməyir könül tarımda .
Bir sətir yarımçıq , bir fikir sönük
Qalır qaralanmış varaqlarımda .

Yox , gülüm , onları yandırma , dayan :
Gəzdirsin , yaşatsın hər sözü ürək .
Öz ömür yolunu başa vurmayan
Döyüşçü dostunun xatirəsitək .

0

16

Ceyran

Men bilseydim ki sen bu geder Memmed Araz sevenisen, Memmed Arazdan avtografli sheir kitabi alardim sene.

0

17

Vahid
спасибо за внимательность)все что надо я прочла в интернете.

0

18

Ceyran

ozun bılersen)

0